Lokacja [łac.], termin oznaczający w XII–XIV w. założenie nowej wsi lub miasta, z czasem także przekształcenie już istniejącej osady przez regulację przestrzenną i wyodrębnienie prawne, zazwyczaj na podstawie nowego prawa osadniczego, zwanego prawem niemieckim
Lokacja polegała na racjonalnym rozplanowaniu osady przez zasadźcę( sołtysa,wójta), zgodnie z zasadami, oraz na wytyczeniu obszarów uprawnych, łąk i pastwisk, zgodnie z potrzebami gospodarki trójpolowej.Chłopi otrzymywali dziedziczne prawo do ziemi wraz z prawem do jej sprzedaży, pod warunkiem wywiązywania się ze ściśle określonych powinności.Wieś otrzymywała autonomiczny sąd (ławę sądową) z przewodniczącym sołtysem. W miastach czynsze i daniny na rzecz pana były zryczałtowne; powstawał samorząd mieszczan (rada miejska) z wójtem na czele.
